دستگاه استابلایزر چیست؟
کلمه استابلایزر STABILIZER در لغت به معنای تثبیت کننده می باشد. در سیستم های برقی برای تثبیت ولتاژ برق استفاده می گردد. همانطور که میدانید دستگاههای برقی با ولتاژ معین با «مقداری تلرانس»، کار می کنند در صورتیکه این مقدار مدام در حال تغییر باشد یا مقدار آن کم و زیاد شود به آن نوسانات برق گفته می شود . این امر برای دستگاه های برقی بر حسب حساسیت های آن، مشکل ساز خواهند بود .
در اینجا می خواهیم علت نوسان برق را توضیح دهیم.در ادامه راهکار برای جلوگیری از نوسانات برق را نیز ارائه دهیم.
علت نوسان در برق
عوامل متعددی باعث ایجاد نوسانات یا همان تغییرات مقدار ولتاژ در برق شهر می شوند. که در اکثر مواقع این نوسانات برای دستگاههای الکتریکی مخرب می باشد. معمولا در مراکز صنعتی، کارخانجات و کارگاه به دلیل استفاده از دستگاههای برقی با جریان لحظه ای سلفی بالا، دارای مقدار نوسانات برق زیاد می باشند و نوسانات برق در شهر و ساختمان های مسکونی عمدتاً بدلیل افزایش مصرف و یا پایین بودن توان ترانس برق و از این دست می باشد.
یکی از مطمئن ترین راه حل ها ، استفاده از دستگاههای نوسان گیر ولتاژ یا همان استابلایزر است که نه تنها به طور کلی مشکل نوسانات برق را مرتفع می نماید. بلکه از نویز و عواج موجود در برق شهر جلوگیری می نماید که در مزیت های استابلایزر به طور کامل توضیح داده شده است.
عملکرد استابلایزر STABILIZER
استابلایزر یا همان ترانس محافظ دارای ترانسفورماتور افزاینده و کاهنده ولتاژ می باشند . ممکن است که برق شهر دارای ولتاژ بالا باشد. مقدار ولتاژ را نسبت به مقدار مورد نیاز تعدیل می کنند. اصطلاحا به این عمل باک (BUCK) گفته می شود و در مواقعی که ولتاژ برق شهر تا مقدار معینی پایین بیاید ولتاژ به میزان مورد نیاز تعریف شده توسط ترانس، تقویت می نماید که اصطلاحا به این عمل بوست (BOOST) گفته می شود .
این عملکرد به صورت اتوماتیک و هوشمند انجام می گردد و در کسری از ثانیه با کارکردی دقیق ، ولتاژ خروجی را در مدلهای تکفاز در رنج ۲۲۰ ولت و در مدلهای ۳ فاز در رنج ۳۸۰ ولت ثابت نگه می دارد.
انواع استابلایزر
استابلایزرها دارای انواع مختلفی می باشد که نسبت به نوع بار مصرفی ، محل قرارگیری و نوع برق ورودی آنها طراحی و تولید می گردند .
استابلایزر های تک فاز
به استابلایزر (تثبیت کننده ولتاژ) که دارای ورودی و خروجی تکفاز باشند، استابلایزر تک فاز گفته می شود . این مدل از دستگاها خود به چند مدل دیگر تقسیم می شوند .
استابلایزرخانگی (ترانس محافظ)
اکثر لوازم برقی خانگی احتیاج به استابلایزر دارند . چون معمولا برق منازل تکفاز می باشند این مدل دستگاهها نیز تکفاز طراحی و ساخته می شوند.جهت جلوگیری از نویز و نوسانات برق شهر به دو صورت می توان از استابلایزر استفاده نمود .
- در روش اول برحسب توان مصرفی خانه یک استابلایزر مرکزی بعد از کنتور و یا قبل از فیوزهای وردودی آپارتمان قرار داد که در این صورت کلیۀ وسایل برقی منزل دارای محافظ و استابلایزر خواهد بود .
- در روش دوم برای هر دستگاه الکتریکی حائز اهمیت و حساس برحسب الویت یک استابلایزر جداگانه نصب گردد و این مدل از ترانس محافظ ها معمولا رومیزی بوده و به همین دلیل در کنار مصرف کننده هایی مانند یخچال ، لباسشویی و سیستم صوتی و تصویری و کولر آبی و گازی – موتورآب و پکیج قرار می گیرد . تکنولوژی این مدل از استابلایزر ها هم می توانند رله ای و یا سروو موتور باشند .
استابلایزر سروو موتور
استابلایزر سروو موتور و یا ترانس محافظ دارای ترانس حلقوی یا استوانه ای بوده که در این مدل از ترانس ها یک موتور کوچک با ذغال در خروجی ، بر روی ترانس حرکت می کند . با توجه به نوع عملکرد این مدل دستگاهها، استابلایزر می تواند ولتاژ مورد نیاز را با دقت %۱ تامین نماید . ولی چون طراحی آن به صورت دینامیکی می باشد ،سرعت عملکرد بالایی ندارد .
قیمت استابلایزر رله ای و قیمت سروو موتور
با توجه به مکانیزم مکانیکی و ترانس بزرگتر استابلایزر سروو موتور ،قیمت این مدل از دستگاهها نسبت به توان مشابه در مدل های استابلایزر رله ای گرانتر می باشد .
استابلایزر صنعتی (۳ فاز)
معمولا به استابلایزرهایی که ورودی و خروجی آنها دارای برق ۳ فاز می باشد و برای دستگاههای صنعتی و کارخانجات و یا به صورت سفارشی با مشخصات فنی خاص طراحی و ساخته می شود استابلایزر صنعتی گفته می شود.
معمولا این نوع استابلایزرها سروو موتور بوده و دارای ترانس های حلقوی و یا ستونی شکل هستند . همچنین دارای دامنه باز ولتاژ ورودی می باشند که شکل ظاهر آنها به صورت ایستاده (Stand) طراحی می شود.
